Hoe het begon

Bart en Freeke Molenaar hebben een dorpsgenote Marianne Zoetmulder. De broer van Marianne, Frans Zoetmulder, is chirurg. Hij is in 2009 samen met zijn vrouw Ardine naar Malawi gegaan om zich in te zetten voor de gezondheidszorg aldaar. Onze betrokkenheid begon met de volgende correspondentie tussen zus Marianne en broer Frans:

“Denk je dat de Molenaar stichting iets zou willen doen voor kinderen met brandwonden in het Zomba Central Hospital? Omdat mensen hier koken op open vuur en de hutten meestal gras daken hebben, is het risico op brandwonden natuurlijk groot. Vooral in de winter neemt men open vuur mee in de hut, met het risico dat het grasdak vlam vat en op het slapende gezin stort. Meer dan 60% van de slachtoffers met brandwonden zijn kinderen.

De kinderen lopen brandwonden op door kokend water of pap, als de pan omvalt. Ook krijgen ze letsel door vuur verbrandingen, gestimuleerd door de kleurige nylon jurkjes, die hier populair zijn. Kinderen die een epileptische aanval krijgen, lopen het risico om in het vuur te vallen en verbranden dan vaak zeer ernstig. Hetzelfde gebeurd als moeder een toeval krijgt en met kind en al in het vuur terecht komt. We hebben altijd tussen de 6 en 15 kinderen met brandwonden in onze kinderafdeling. Dat is een selectie; we nemen alleen kinderen op met levensbedreigende brandwonden (meer dan 10% van hun lichaams- oppervlak is verbrand) en kinderen met ernstige brandwonden (gezicht- of hand verbrandingen). Wat we het meest missen is een goed huidtransplantatiemes (een dermatoom), zodat ik vroeg kan transplanteren. Nu moet ik het doen met een Humbey mes, wat technisch bijzonder lastig is en tot matige resultaten leidt.

Vervolgens heeft Frans zich tot het Molenaars Kinderfonds gericht:

“Wat ik beoog met het op tijd transplanteren van verbrande kinderen is de kans op veel minder invaliditeit. Ik heb er een punt van gemaakt om hier te werken met de resources die het land voor gezondheidszorg over heeft. Maar het doet gewoon pijn aan je hart als je die stumpers ziet en weet, dat het gebrek aan een stukje niet al te dure technologie voor hen het verschil uitmaakt tussen een productief leven en leven van afhankelijkheid.”

Ontmoeting

In de kerstperiode van 2012 ontmoeten we Frans en Ardine die in de Rijp op bezoek zijn. Frans vertelt gepassioneerd over zijn werk in Malawi en geeft ons een heel stuk achtergrondinformatie, hetgeen u hieronder leest.

Gezondheidszorg in Malawi

Malawi heeft een National Health service die in theorie gratis gezondheidszorg biedt aan alle inwoners. Helaas heeft het land slechts 28 dollar per inwoner beschikbaar, hetgeen de helft is wat door de WHO als minimaal wordt beschouwd. Er is een redelijk net van gezondheidsposten, waar huisartsgeneeskunde wordt geleverd door arts-assistenten, inclusief vaccinaties en Aids behandeling.

Het land is georganiseerd in districten en ieder district heeft een ziekenhuis, waar patiënten verwezen worden voor tweede lijns geneeskunde. Hier is een dokter aanwezig. Simpele operaties, zoals keizersneden, kunnen worden uitgevoerd en patiënten kunnen worden opgenomen. Meer gecompliceerde gevallen, die specialistische zorg behoeven, worden verwezen naar één van de vier centrale ziekenhuizen. Hier is Zomba Central Hospital er een van.

Kinderen met brandwonden tot 10% van hun lichaamsoppervlak worden behandeld in district ziekenhuizen. Zomba Hospital voorziet in derde lijns zorg voor 6 districten in het oosten van Malawi, totaal 2.5 miljoen mensen.

Projectaanvraag

Chirurgie in Zomba Central Hospital:

De chirurgische afdeling bestaat uit afdelingen voor mannen, vrouwen, kinderen en pasgeborenen, in totaal 250 bedden. De medische artsenstaf bestaat uit 1 chirurg, 2 algemeen artsen en 7 arts-assistenten. Er zijn 3 operatiekamers, die gedeeld worden met de afdeling verloskunde en gynaecologie. Er worden 2000 operaties per jaar gedaan. De chirurgische kinderafdeling heeft 80 bedden. Afhankelijk van het seizoen zijn hier tussen 10 en 15 kinderen met brandwonden opgenomen.

Brandwonden in het Zomba Central Hospital:

Brandwonden worden zoveel mogelijk volgens protocol behandeld. Na 1 tot 2 weken wordt onder narcose dood weefsel verwijderd. Daarna worden kinderen 2 à 3 maal per week verbonden tot nieuwe opperhuidgroei plaatsvindt. Helaas duurt dit vaak vele weken, in welke tijd de verband wisselingen een ware lijdensweg zijn. Bovendien genezen deze grote brandwonden vaak met vreselijke littekens, en gestoorde functie door vergroeiingen (contracturen).

De oplossing is om vroeg te transplanteren. De meeste moderne centra evalueren hun patiëntjes na een dag of 5 en doen dan een huidtransplantatie. Vooral brandwonden over gewrichten en op handen schreeuwen om vroeg transplanteren. De reden dat we het niet doen, is de afwezigheid van een dermatoom om betrouwbaar huid te kunnen oogsten. Een Humbey mes is daar niet geschikt voor. De kennis om te transplanteren is aanwezig bij de specialist chirurg (Frans Zoetmulder), en kan goed worden overgedragen op de Malawiaanse staf, zodat een blijvende impact kan worden bereikt.

Bart heeft de firma Medlinc opgespoord die de weg weet in de wereld van de medische instrumenten, die geschikt zijn voor moeilijke omstandigheden. Firma Medlinc gaf aan dat “een dermatoom van Humeca kan worden gesteriliseerd. Ook heeft dit merk als enige een accu (batterij) zodat je bij een stroomuitval door kan gaan met opereren.”

Met ons fonds hebben we in onze vergadering op 1 februari 2013 besloten dit elektrische dermatoom te financieren. We verwachten dat professional Frans Zoetmulder met dit apparaat vele kinderen met brandwonden effectiever kan behandelen, zodat hen heel wat leed bespaard kan blijven. Verder zal hij de jongere artsen de transplantatietechnieken kunnen bijbrengen zodat die zijn werk kunnen voortzetten in de toekomst.

Bijkomstigheid is dat Marianne (de zus van Frans) in het voorjaar van 2013 naar Malawi gaat en het dermatoom kan meenemen. Dus we regelen de aanschaf. Enkele weken later krijgen we het volgende bericht:

“Beste Bart en Freeke,

Marianne is goed aangekomen en heeft het Humeca superapparaat goed door alle administratie gekregen. Bijgevoegd vind je een foto van de overdracht aan Mr Levson Phiri, die het in naam van het ziekenhuis heeft aangenomen. Tevens een fotootje van het eerste patientje dat we getransplanteerd hebben. Echt een openbaring. Inmiddels heb ik vandaag al nummer 4 gedaan, wat wel aangeeft hoezeer we achter waren met transplanteren. Kortom, namens de kinderen van Zomba dank aan jullie stichting, en aan jullie persoonlijk,

Groeten, Frans”